خودرو به وسیله ی متحرکی که در اجزا تشکیل دهنده ی آن مولد قدرت (موتور) گنجانده شده باشد اطلاق می شود.

این واژه در بازار جهانی با نام اتوموبیل که ریشه در زبان فرانسه دارد مشهور است. هدف بشر از تولید و تکامل خودرو ترابری انسان ها و در مرحله بعد باربری بوده است و در طول تاریخ فراز و نشیب های زیادی را پشت سر گذاشته و در نهایت منجر به یکی از بزرگترین صنعت های موجود در جهان شده است تا جایی که امروزه بیش از 1.5 میلیارد خودرو در جهان مورد استفاده قرار گرفته و همچنان این تعداد رو به افزایش است.

شایان ذکر است هر خودروی امروزی از حدودا 30 الی 35 هزار قطعه بزرگ و کوچک تشکیل شده است که خود منجر به ایجاد هزاران فرصت شغلی و منفعت برای اقتصاد کشورهایی که به این صنعت اهمیت می دهند شده است.

در سال 1885 میلادی در کشور آلمان فردی به نام کارل بنز موفق به تولید خودروی تک سیلندر درون سوز با سه چرخ محرک شد که در ادامه به سیر تکاملی خودرو اشاره خواهیم کرد.

البته خیلی از پیگیران این صنعت به اشتباه هنری فورد را مخترع اول خودرو می دانند که این فرضیه به حق اشتباه است ، هنری فورد با اختلاف زمانی نه چندان زیاد ایده ی تولید خودروی ارزان را در خط تولید وسیعی در ایالات متحده در سال 1908 جامعه عمل پوشاند که در آن اتومبیل فورد مدل Tرا حدود 19 سال تولید کرد و بیش از 15هزار ازاین مدل خودرو را روانه بازار جهانی کرد.

با پیشرفت این صنعت در غرب کم کم خودرو به تمام نقاط جهان معرفی شد. طراحی اولیه ی خودرو مجهز به سیستم سوخت رسانی کاربراتوری بود که توسط شخصی به نام ویلهلم مای باخ که شریک تجاری بنز بود انجام شد.

این خودرو تک سیلندر سه چرخ حداکثر 2000 دور در دقیقه دوران میکرد. توانی که در حال حاضر خودروهای مدرن امروزی در دور 1000دور در دقیقه در حالت ایستا تولید می کنند، انتقال قدرت در این نسخه توسط زنجیر به چرخ ها صورت می گرفت. چندی نگذشت که رقیبان این خودروی سه چرخ دست به کار شدند و با الهام گرفتن از این نسخه تولید شده شروع به تکمیل آن کردند تا جایی که لنچستر انگلیسی با اختراع نوعی گیربکس سیاره ای که از شفت متحرک بهره می برد، این صنعت را دچار تغییر اساسی کرد و باعث شد که زنجیر را برای انتقال نیرو کنار بگذارند.

در سال 1895 میلادی چرخ های ارابه ای توسط ادوارد میشلن فرانسوی کنار گذاشته شد و تایرهای بادی جای انها را گرفت که اولین بار در مسابقات اتومبیل رانی پاریس به کار رفت.استفاده از این نوع چرخ ها اصطحکاک را به حداقل رساند و باعث شد لذت استفاده از خودرو در افراد بیشتر و بهتر شود، این ثبت اختراع توسط میشلن فرانسوی ، فرانسه را مهد پیشرفت تکنولوژی تایرها کردتا جایی که برند میشلن در تمام نقاط جهان از جمله بهترین های صنعت تایر تا به امروز به شمار می رود.

همچنان تاریخ شاهد پیشرفت روزافزون خودرو بود تا جایی که در سال 1911 شرکت کادیلاک استارت خودرو را اختراع کرد که باعث شد بانوان بیشتری توانایی استفاده از خودرو را داشته باشند و البته اختراعات کوچک و بزرگ که هر کدام از گوشه ای از جهان زاییده ی فکر و دست انسان های بزرگ هستند.

با پیشرفت این صنعت در غرب کم کم خودرو به تمام نقاط جهان معرفی شد از جمله کشور عزیزمان ایران.

مظفرالدین شاه در سال 1281 شمسی در سفر خود از اروپا 2 دستگاه رنو که در ایران به کالسکه دودی معروف بود به ایران آورد.البته که خرید این دو دستگاه در شرایط بد اقتصادی ایران در آن زمان بازخوردهای نه چندان موفقی برای وی به همراه داشت، دیری نگذشت که با شروع سلطنت رضا شاه به تدریج فرهنگ غرب مبنی بر گسترش مصرف گرایی در کلیه امور زندگی، صنعت خودرو در ایران را هم مورد تاثیر خود قرارداد و باعث شد اتومبیل به عنوان کالای لوکس بین اقشار مرفه و رجال و نمایندگان دولتی در نظر گرفته شود و منجر به ان شد که از سال 1300 هجری شاهد واردات خودروی بیشتری به ایران زمین باشیم.

چندی بعد محمدرضا شاه علاقه ی خیلی زیادی به اتومبیل از خود نشان داد، تا جایی که او کلکسیون کاملی از اتومبیل های روز دنیا را در اختیار داشت که البته تعدادی از آنها هدایای کمپانی های بزرگ و به روز آن دوره و زمان بودند. در کلکسیون وی ده ها مدل از رولزرویس، بیش از بیست مدل بنز، آلفارومئو، بی ام و، کرایسلر و ... چشم نوازی میکرد.

با توجه به روابط سیاسی ایران با دو کشور امریکا و انگلیس بیشتر خودروهای وارداتی تا سال 1320 هجری شمسی از این دو کشور بودند.

نهایتا در اواخر سال 1330 خودروسازی ایران با مونتاژ خودروهای خارجی وارد صنعت خودروسازی جهانی شد. تا جایی که در سال 1338 شرکت جیپ در جاده کرج و در سال 1341 شرکت ایران خودرو ، 1344 سیتروئن ، 1346 شرکت ایران ناسیونال تحت نظر تالبوت انگلستان و 1343 شهاب خودرو با هدف تولید کامیون ، اتوبوس و کامیونت تاسیس شد.

شرکت های خودروسازی در آن سال ها با شیب پیشرفت خوبی رو به رو بودند، تا جایی که پیکان در ایران ناسیونال در سال 1346 تبدیل به موفق ترین خودروی تولید شده در این عرصه در ایران قدیم شد.

شرکت شهاب خودرو در سال 1343 اولین تولید خود را با بنز302 آغاز کرد که عملکرد موفقی از خود به جا گذاشت.

این صنعت روز به روز دستخوش تغییر میشد تا جایی که شرکت سهامی خلیج گویا(بهمن امروزی) که در سال 1331 جهت امور حمل و نقل دریایی تاسیس شده بود در سال 1349 با قراردادی با طرف ژاپنی امتیاز وانت مزدای ژاپن را در ایران از آن خود کرد و شروع به تولید یکی از موفق ترین محصولات در قالب وانت کرد، که تا به امروز تولید آن با نام وانت کارا ادامه دارد . شاید بیان اینکه موتور سیکلت وسپا از اولین تولیدات این شرکت است برای شما عزیزان جالب باشد.

با انقلاب جمهوری اسلامی ایران صنعت خودرو سازی در اوایل دهه 60 شمسی دچار شوکی در زمینه واردات و تولید شد که جنگ تحمیلی این نزول را تشدید کرد , قطعا چنین صنعتی با این وسعت در هر جای این جهان هستی نیازمند حمایت های دولت است که این امر مهم با توجه به شرایط اقتصادی در دهه 60 امکان پذیر نبود .

صنعت خودرو سازی با ورود به دهه 70 شمسی کم کم جان تازه ای گرفت , واردات خودرو از کشورهای اروپایی همچون آلمان و فرانسه رونق گرفت ,خودرو های لوکس بی ام و و بنز که در دهه 90 میلادی در سطح جهانی حرف های زیادی برای گفتن داشتند وارد خیابان های ایران شدند ,از بنز هایی با کد اتاق 124 (کپل ) که در این دهه مخاطبان زیادی داشت گرفته تا بی ام و سری 3 ( E36   ) و سری 5 خانوادگی همگی با ورود خود امید های تازه ای برای مصرف کنندگان به شمار می آمدند .

در آن میان نام خودروهای چون میتسوبیشی و تویوتا با سبک ساخت ژاپنی با امکانات بالا و مدعی در اصطحلاک چشم نوازی می کرد , همه ی این اتفاقات  استارت خوبی برای پیشرفت این صنعت بود .

بیشترین تیراژ تولید ایران , پیکان در ایران خودرو و پراید در سایپا بود , پرایدی که در شرکت مزدا ژاپن به سفارش فورد آمریکا طراحی شد و در سال 1987 میلادی تولید شد . عرضه این محصول در ژاپن با نام مزدا 121 و در آمریکا با نام فورد فستیوا صورت گرفت , تولید این خودرو با فاصله کوتاهی در کره جنوبی آغاز شد و تا سال 2000 ادامه پیدا کرد و در سال 2001 خط تولید آن توسط سایپا خریداری شد . شرکت سایپا همزمان با مونتاژ , سعی بر بومی سازی این خودرو داشت و روز به روز در این زمینه فعالیت خود را افزایش داد . پراید با ذات طراحی ژاپنی کم کم جایگاه پیکان افسانه ای را گرفت و در نسخه های نه چندان متفاوت سال ها عرضه شد تا در سال 1389 خودرو سازی سایپا تصمیم به تغییراتی با قالب x100  گرفت و تولیدات خود را با نام های سایپا 111 , سایپا 131 , سایپا 132 و سایپا 141 آغاز کرد و تا کنون ادامه دارد .

شرکت ایران خودرو در دهه 70 برای تغییر در عرضه محصولات خود تلاشی نکرد  تا جایی که سخن از پژو فرانسه به میان آمد , خودرویی که با حجم 2000 سی سی در نسخه کاربراتی تا سال 1382 و با حجم 1800 سی سی از سال 1383 به بعد در ایران مونتاژ شد .

در دهه 70 و اوایل 80 نامی از خودروسازی آسیای شرقی چندان دیده نمی شد و در خیابان ها خبری از خودروهای چینی و کره ای نبود ، در در دهه 80 فرانسه با پژو و زانتیا پیشتاز صنعت خودروسازی ایران شد و کمپانی های قوی تر و مطرح تر همچون پرشیا خودرو , ستاره ایران , تویوتا و مزدا در قالب شرکت های وارد کننده در تیراژ پایین به کار خود ادامه دادند .

خودرو سازی ایران پا به دهه 90 شمسی گذاشت که واقع بینانه رشد چندانی جز در واردات خودرو در آن دیده نمیشد , متاسفانه تولید با تکنولوژی قدیم ادامه پیدا کرد تا جایی که شاهد ریشه دوانی شرکت های چینی گمنام در ایران هستیم , تولیداتی که با تمرکز به ظاهر و آپشن مخاطبان زیادی به سمت خود جلب کردند و روز به روز تولیدات خود را در کشور ما افزایش می دهند , فعالیت بدون کیفیت شرکت های این چنینی سلایق مصرف کنندگان ما را تغییر داده و موجب خروج سرمایه های ارزی کشورمان می شوند .

امید ذورافرون که با تمرکز بر تولیدات ریز ریز این صنعت سود آور جهانی , به موفقیت داخلی برسیم که با توجه به سطح دانش مهندسین و طراحان داخلی  کشور عزیزمان ایران لحظه ای دور از انتظار نخواهد بود .