ترموستات چیست؟

قطعه ای مصرفی در موتور خودرو برای حفظ دمای آب که نقشی حیاتی در کارکرد پیشرانه خودرو و راندمان آن را به عهده دارد.

موتور خودرو با وجود احتراق که اصلی ترین دلیل تولید انرژی در خودرو می باشد دچار حرارت و گرما می شود، این دما و حرارت ناشی از احتراق موتور های درون سوز توسط سیال خنک کننده کنترل می شود، حرکت آب در موتور توسط واتر پمپ صورت می گیرد تا آب را به سمت رادیاتور و فن آب هدایت کند. نقش ترموستات در این بین به عنوان سوییچ باز و بسته شدن این مسیر است تا دمای آب در بازه مشخص مورد نیاز موتور خودرو حفظ شود. ترموستات ها بسته به نیاز و بازه زمانی، در انواع مختلفی تولید شده و تولید می شوند، که عموما در دو نوع تکنولوژی مکانیکی و برقی در خودروها به کار برده می شوند.

نشانه های اصلی و بارز خرابی ترموستات موتور:

• بالا رفتن دمای آب موتور یا همان جوش آوردن
• کاهش راندمان ایر کاندیشن یا به عبارتی سرد شدن بخاری
• پایین آمدن دمای آب رادیاتور
• دیر گرم شدن خودرو در استارت های موتور سرد
• نشت آب موتور
• افزایش مصرف سوخت
• نوسان آمپر آب

وقتی ترموستات ( دماپا ) دچار خلل کارکرد می شود دو حالت خواهد داشت:

1- قفل کرده و مانع گردش آب خواهد شد ( جوش آوردن )

2- آزاد کرده یا به اصطلاح یکسره خواهد شد ( افت شدید دمای آب )

حالت اول ذکر شده در بالا بیشتر از حالت دوم مخاطره آمیز و آسیب بیشتری در پی خواهد داشت چرا که جوش آوردن های آنی، باعث آسیب به قطعات موتور همچون ، رادیاتور، سر سیلندر ، قطعات لاستیکی و پلاستیکی خواهد شد، اما نوید ما به شما در این مورد این که با پیشرفت تکنولوژی در ساخت این قطعه بیشتر حالت دوم اتفاق خواهد افتاد و عموما مسیر حرکت آب باز خواهد ماند.

اقدامات اساسی به هنگام جوش آوردن خودرو:

اینکه خودرو جوش بیاورد و آمپر آب بالا برود دلایل زیادی می تواند داشته باشد، اما با توجه به اختصاصی بودن این دانشنامه که مربوط به مزدا می باشد سعی می کنیم مختص مزدا نکات بیان شود، توضیح این که البته اکثر موارد و نکات با دیگر خودرو ها مشترک خواهد بود. اقدام اساسی و مهم هنگام بالا رفتن دمای آب موتور چک کردن سطح آب مخزن اضافه می باشد ، مزدا در تمامی مدل های مزدا 323 ، مزدا 3 و مزدا 3 نیو از مخزن انبساط یا همان منبع آب اضافه بهره می برد، روی این مخزن ها علامت و نشانگر ماکسیممMax و می‌نیمم min برای چک کردن سطح آب مخزن مشهود است، در صورت کمبود آب درب مخزن را به آرامی و کاملا محتاطانه باز کنید ( فشار و بخار آب را احتیاط کنید و سعی کنید از یک دستمال روی درب مخزن رادیاتور استفاده کنید ) ، سپس آب را اضافه کنید تا دمای آب رادیاتور کاهش یابد.

نکات دیگری که به هنگام جوش آوردن باید به آن دقت کنید:

سلامت فن خودرو را چک کنید.( عدم کارکرد فن می تواند از فیوز فن و یا فشنگی آب باشد )

عدم کارکرد فن موجب خواهد شد هوای تازه به رادیاتور برای عمل خنک سازی نرسیده و سبب بالا رفتن آمپر شود.

خودرو های امروزی عمومأ دارای دو عدد فن رادیاتور می باشند که در صورت بروز ایراد دور هر یک می‌توانند مشکل ساز شوند. حال اگر به هنگام بالا رفتن دمای آب موتور متوجه عدم کارکرد فن دور پایین شدید هر چه سریعتر کولر خودرو را روشن کنید چون با روشن کولر خودرو فن دور بالا سریعا به کار خواهد افتاد و به پایین آمدن آمپر آب کمک خواهد کرد.

اما اگر به هر دلیلی قادر به پایین آوردن دمای آب موتور نشدید دو ترفند زیر را انجام دهید تا متحمل آسیب های جدی نشوید:

1- بخاری خودرو را در نهایت پرتاب باد و بالاترین درجه گرما قرار دهید و شیشه خودرو را برای تهویه و دفع گرما پایین نگه دارید، با این کار گرمای موجود در آب موتور از طریق بخاری جذب خواهد شد و به محیط انتقال پیدا خواهد کرد.

2- هرگز خودرو را در حالت جوش آوردن مداوم خاموش نکنید بلکه در فواصل منظم خودرو را روشن کرده تا رینگ پیستون به دیواره سیلندر نچسبد که متحمل هزینه های تعمیرات موتور نشوید، فواصل زمانی روشن کردن موتور را با پایین آمدن دمای آب بیشتر کنید تا خودرو را به کارشناس مربوطه برسانید.

سلامت ترموستات را چک کنید !

لوله های ورودی و خروجی به ترموستات را از نظر حرارت با لمس دست چک کنید ، در صورت داغ بودن یکی و سرد بودن دیگری متوجه خواهید شد که دماپا قفل کرده و جریان آب به سمت سیستم خنک کننده رادیاتور و فن آب بسته شده است.

سوال مهم!

آیا در شرایط خاص می توان ترموستات را از مدار حذف کرد؟

پاسخ: بله ، درصورتی که قفل کرده باشد و مسیر آب بسته شده باشد می توانید از مدار خارج کنید و تا مقصد بعدی ( ترجیحاً مسیر کوتاه ) بدون ترموستات ادامه دهید. اما بدانید که موتور خودرو شما دچار افت دما خواهد شد که این امر در دراز مدت باعث آسیب به رینگ و پیستون و دیگر قطعات موتوری خواهد شد ،لذا در اولین فرصت اقدام به تعمیرات را در دستور کار قرار دهید تا موتور خودرو به دمای کارکرد مطلوب خود بازگردد.

مزدا 323 به ظاهر دارای یک ترموستات ساده کوچک می باشد که در تمامی مدل های 323 یکسان هستند ، اما نکته این که ترموستات اصلی مزدا 323 که با تکنولوژی ذاتأ آمریکایی طراحی شده دارای ضرافت و تکنولوژی بالایی می باشد به طوری که در صورت اختلال در سیستم آن شرایطی رخ خواهد داد که به هیچ عنوان قفل نخواهد کرد و مسیر آب باز خواهد ماند.

ویژگی دیگر نمونه اصلی در مزدا 323. وجود یک سوپاپ هوا دور این قطعه می باشد که فشار احتمالی در مدار را کنترل خواهد کرد و عمل هواگیری به صورت اتوماتیک صورت خواهد گرفت.

نکته مهم در نصب ترموستات مزدا 323 محل قرار گیری سوپاپ فوق الذکر است که دقت کنید با توجه به حرکت هوا در بالاترین نقطه نسبت به آب ، سوپاپ را در بالاترین قسمت قرار دهید.

ترموستات مزدا 3 و مزدا 3 نیو با توجه به یکسان بودن موتور شبیه به یکدیگر هستند که هر دو با درپوش همراه هستند و به صورت کامل تعویض می شوند، برای تعویض مراحل زیر را دنبال کنید:

سینی زیر موتور مزدا 3 را باز کنید و نسبت به تخلیه آب رادیاتور از طریق پیچ تخلیه اقدام کنید ( پیچ تخلیه را تا آخرین مرحله باز نگه دارید ).

برای دسترسی به قطعه مورد نظر نسبت به باز کردن سفت کن تسمه دینام با پایه طبق نمونه عکس اقدام کرده تا دسترسی به ترموستات مزدا 3 میسر شود.

بعد از جدا کردن سفت کن و پایه سفت کن مزدا 3 نوبت به جدا کردن شیلنگ های متصل شده به هوزینگ می باشد که از طریق بست های سر شیلنگ ها میسر می شود.

در مرحله آخر پیچ های اتصال را باز کنید و نسبت به تعویض نهایی اقدام کنید و در نهایت مراحل فوق را بالعکس انجام دهید.

فراموش نکنید اصلی ترین دلیل خرابی ترموستات مزدا 3 عدم توجه به سرویس و تعویض ضد یخ می باشد که با توجه به تخلیه شدن اکثر حجم آب موتور به هنگام تعویض ترموستات مزدا 3 پیشنهاد میکنیم تعویض ضد یخ را در دستور کار قرار دهید.

کد خطا نیاز به تعویض ترموستات مزدا 3 طبق عکس زیر به شرح ذیل است:

چند مدل ترموستات مزدا 3 در بازار موجود است و کدام یک کیفیت بیشتری دارند :

نمونه های اصلی مزدا موتور چه با لیبل بهمن موتور و چه با لیبل اصلی مزدا موتور از نظر کیفیت یکسان هستند و هر دو اصلی می باشند و تنها تفاوت آن ها در نحوه ی ورود به کشور می باشد، بعد از نمونه اصلی قطعه با تکنولوژی ساخت چینی می باشد که با توجه به کیفیت ساخت هر یک متفاوت از نظر کارکرد و قیمت خواهند بود.

متاسفانه سود جویانی از فروشندگان لوازم یدکی اقدام به توزیع ترموستات تایوانی مزدا می‌کنند که به واقع کذب محض است و چنین قطعه ای عملا تا به امروز وجود خارجی نداشته و صرفا برای سود بیشتر بیانگر تایوانی بودن ترموستات مزدا 3 می شوند، فریب نخورید.

برند و بسته بندی نمونه اصلی مزدا موتور:

در تمامی موارد کارتن بسته بندی نمونه اصلی مزدا موتور سفید بوده و دارای لیبل اصلی شرکت مزدا با هولوگرام حرارتی اصالت قطعه کی باشد، لذا تأکید می شود فریب قطعات غیر اصلی در بسته بندی های شبیه به اصلی را نخورید و برای خرید قطعات مزدا به مراکز معتبر فروش لوازم یدکی مزدا مراجعه کنید.

برند تولید کننده ترموستات اصلی مزدا 3 فوموکو Fomoco نام دارد که به عنوان اصلی ترین قطعه ساز محصولات مزدا، سال هاست که تاکنون به فعالیت خود ادامه می دهد.

نکات طلایی در حفظ سلامت ترموستات خودرو:

اولین و مهم‌ترین نکته تعویض و سرویس آب رادیاتور به همراه ضد یخ می باشد که متاسفانه در اکثر موارد شاهد عدم توجه به این موضوع هستیم، تعویض به موقع آب و ضد یخ رادیاتور از ورود جرم به منافذ ترموستات جلوگیری خواهد کرد، در نتیجه طول عمر این قطعه به طور چشمگیری افزایش خواهد یافت.

اتوکلاب

موضوع بعدی دانستن این موضوع که اساساً این قطعه مصرفی بوده و نباید منتظر خرابی این قطعه بود، از هر نظر صلاح به تعویض این قطعه قبل از خرابی می باشد چرا که عدم کارکرد صحیح این قطعه میتواند آسیب های جدی به موتور خودرو وارد کند.

دلیل نشتی آب از اطراف ترموستات:

اصلی ترین دلیل نشتی آب از اطراف ترموستات قفل کردن آن می باشد، با قفل شدن فشار مضاعفی به پشت ترموستات وارد شده و باعث بروز نشتی در آن خواهد شد که در این حالت ملزم به تعویض آن خواهید بود.

فروشگاه اتوکلاب عرضه کننده مستقیم قطعات موتوری مزدا ، ام وی ام چری

نویسنده: رامین آذرهوش

ترموستات MVM 530

منبع: اتوکلاب